KADI BESAR PAHANG PADA TAHUN 1791.....TUAN TEH ...??????
Pada awal kurun ke 18, gelaran “Tuan” hanya di gunakan di Pahang bagi penghormatan
kepada tuan-tuan guru ,kadi dan Mufti. Golongan ini di gelar Tuan Mufti atau
Tuan Kadi yang melambangkan satu kedudukan yang tertentu kerana kebolehan dan
pangkat yang mereka miliki. Satu catatan dari pada buku sejarah History of Pahang
yang di tulis oleh W Linehan ,halaman 60 menyebutkan seperti berikut:
Inche Long a wife of Bendahara Ali ,On 23 may 1836
gave birth to a son Tun Ahmad (later, Sultan).....at that time in Pahang were a
mufti and a chief kathi ,”Tuan” Haji Abdul Shukur @Kg Kertau Cenor and “Tuan”
Senggang @ Sanggang. A many religios teacher of minor degree.....peace and
prosperity reigned in the contry....many people become rich.....(1973- MBRAS) .
Gelaran yang sama juga diberikan kepada “Tuan Teh” anak kepada Imam
Syahibudin bin Zainal Abidin semasa hayatnya. Maka boleh dianggap beliau juga seorang kadi @
Kadi Besar Pahang ketika itu.Tuan Teh mendapat pendidikan dari bapanya kemudian
menyambung pelajaran ke Mekah, beliau ada menyebutkan beberapa nama guru2
beliau di Mekah serta kawan2 baik beliau di sana. Dalam tahun 1780an beliau
kembali ke Pahang setelah tamat pengajian di sana dan mengambil alih
pentadbiran pondok yang diasaskan oleh bapanya.Maka ketika inilah segolongan
syed tiba dari Yaman, mereka dilantik menjadi menteri @ Engku Sayid ,mufti @
Habib Muhsin bin Habib Abdul Rahman. Maka tidak mustahil Tuan Teh adalah
memegang jawatan kadi besar kerana dasar di Pahang wujud jawatan mufti dan kadi
besar sejak dahulu lagi.
Beliau juga ada mengedarkan satu “warta” ke seluruh negeri Pahang berkaitan
dengan beberapa amalan dan kepercayaan penduduk Pahang ketika itu yang dianggap
bertentangan dengan hukum dan akidah Islam(sila rujuk buku -Tokoh2 Ulama Pahang
– Sempena memuliakan hari keputeraan KDYMM Sultan Pahang 2014) Surat Warta itu
bertarikh pada tahun 1206 Hijrah bersamaan 1791 Masehi, satu tarikh yang sama
dengan masa beliau menjadi Kadi Besar Pahang. Ini Kerana karya terakhir beliau
bertarikh pada 1806 Masehi. Setelah Tuan Teh meninggal dunia,jawatan kadi besar
Pahang diberikan kepada adinda beliau yang bernama Kadi Abu Bakar Sanggang yang
dikenali dengan nama Tuan Sanggang bagi kepada Imam Perang Teh di Kampung
Sanggang. Nama Imam Perang di abadikan di dewan Kampung Sanggang ketika ini.Surat
warta ini disalin semula oleh Kadi Ibarahim iaitu kadi besar Pahang pertama di
masa Britisah dalam tahun 1894 sebaik sahaja beliau dilantik menjadi kadi besar
Pahang ketika itu. Salinan inilah yang terdapat di dalam buku Tokok2 Ulama Pahang
2014 tadi.
RIWAYAT HIDUP TUAN TEH.
Nama sebenar beliau ialah Muhammad bin Shahibudin bin Zainal Abidin, tetapi
menurut Kadi Ibrahim pula didalam kitab Syifa Al Abdan ialah Muhammad bin
Zainal Abidin bin Shahibudin. Di dalam buku “Juble Perak Sek Men Agama Al
Wosto” nama beliau di sebut “Teh Hassan”. Dilahirkan dalam tahun sekitar1760an
dan meninggal sekitar awal tahun 1810 dalam usia hampir 50 tahun. Anak keempat
dari sepuluh orang dari adik beradik seibu sebapa. Oleh yang demikian beliau
digelar “Teh” atau “Tuan Teh Keramat”. Gelaran “tuan” pula ialah kerana beliau
merupakan “Tuan Guru” yang menggantikan ayahandanya Tuk Shahibudin setelah
ayahandanya uzur tetapi beliau terlebih
dahulu meninggal dunia dari ayahndanya .Beliau mendapat pendidikan awal dari
ayahnya kemudian menyambung pelajaran ke Mekah sekitar tahun 1780an,di antara
gurunya di Mekah ialah Syeikh Abdul Jalil. Beliau juga mempunyai hubungan rapat
dengan ulamak-ulamak dari Riau selama berada di sana di antara mereka ialah
Khatib Ahmad dan Haji Ahmad,kedua rakan beliau ini masih berada di Mekah ketika
Tuan Teh sudah mengantikan ayahnya di Pahang. Kesan hubunganbeliau dengan
ulamak di Riau maka kita dapati ada
karya-karya Tuan Teh di cetak di percetakan batu di Singapura yang dikendalikan
oleh pemerintah Diraja Riau pada masa itu.Tuan Teh dimasyhurkan oleh orang
ramai pada masa dahulu memiliki beberapa keluarbiasaan atau “Keramat” yang
dikurniakan oleh Allah s.w.t bagi membuktikan kealiman dan ketinggian
martabatnya. Pernah satu ketika seorang saudagar yang kaya mengalami masalah
ribut di Kuala Pahang, maka setelah semua barang dagangan dicampak ke laut
,rebut masih kuat, maka saudagar yang kaya itu teringat kepada Tuan Teh,maka
beliau pun bertawassul, maka katanya jika Allah selamatkan dia dan kapalnya
maka dia akan bersedekah segantang emas kepada Tuan Teh. Maka takdir Allah
hujan pun reda serta merta. Oleh saudagar itu tadi maka dikirimnya segantang
emas kepada Tuan Teh melalui orang menjual tembakau.Emas itu diletakkan di dalam
bakul yang berisi tembakau di sebelah bawah.Tidak diberi tahu kepada penjual
tembakau di dalam bakul itu ada emas. Maka dia berniat jika betul Tuan Teh
keramat,maka Emas ini pulang kepada dia.Maka pergilah penjual tembakau itu
mudik ke hulu sungai Pahang menjual barangan termasuk tembakau itu tadi,semua
barang jualan habis kecuali tembakau sebakul itu,Apabila hilir balik ke Pekan
lalu di kampong Berhala Gantang,maka dipanggil oleh Tuan Teh singgah bertanya
barang apakah yang masih ada,maka dijawab oleh penjual itu tadi hanya tembakau
saja yang tinggal. Maka kata Tuan Teh :”Juallah kepada saya tembakau itu?”,maka
dijual oleh penjual itu tembakau yang sudah kering dan buruk itu kepada Tuan
Teh.Maka baliklah emas segantang itu ke tangan yang patut empunya dia. Sebab
itulah sejak hari itu di gelar orang kampong ini “Balik Gantang”. Emas yang
dibawa oleh penjual tembakau itu hingga ke hulu Pahang,balik semula ke kampong
ini.Bagi meneruskan usaha ayahandanya Tuk Shahibudin, Tuan Teh mengarang banyak
kitab-kitab agama seperti Tauhid, Usulfiqh dan Tasawuff. Usaha ini dilakukan
bagi membanteras ajaran sesat yang berleluasa di Pahang ketika itu. Ajaran
sesat yang wujud sejak sebelum zaman Tuk Shahibudin lagi terus wujud dimasa
Tuan Teh seperti ajaran Hakikat Diri,Hakikat Sembahyang,Hakikat
Sembelih,Hakikat Berjunub,Pantang pemali,Cuca,Ilmu Sihir,Ilmu Pengasih,Ilmu
Kebal,Ilmu karut marut yang bercampur di antara ilmu agama, pawang dan ilmu
pendekar. Kebanyakan guru-guru yang mengajar ajaran ini adalah secara sulit
tidak berterus terang,sedangkan Rasullulah tidak pernah menyembunyikan ilmu
beliau untuk sesiapa sahaja kerana sifat Baginda yang “Tabligh” menyampaikan
semua ilmu kepada manusia.Tuan The di dalam satu watikah telah mengistiharkan
bahawa semua ini adalah ajaran sesat yang bukan sama sekali dari Islam. Oleh
kerana peranan yang begini besar beliau telah diberi gelaran oleh Prof.Dr.
Harun Fatah Ibrahim dari UKM sebagai
orang yang pertama di Tanah Melayu yang menentang ajaran sesat semasa di adakan Muktamar Tokoh Ulama UKM
tahun 1983. Fatwa yang dikeluarkan oleh beliau disebarkan di seluruh negeri
Pahang (Lihat lampiran ).Di antara sifat keistemewaan Tuan Teh ialah sifat
zuhud beliau yang begitu tinggi, beliau sama sekali tidak menghargai harta
benda dan kekayaan.Walaupun beliau dikurniakan oleh Allah harta yang banyak dan
kedudukan yang tinggi di dalam masyarakat hasil perkahwinannya dengan Tengku
Zubaidah, ini semua tidak menjadikan beliau seorang yang “gila dunia” dan “gila
pangkat” sehingga sanggup mempermainkan agama dengan harta dunia yang sedikit
.Harta yang dimiliki semuanya dilaburkan di jalan Allah.Beliau sangat gembira
jika harta yang di dapati dengan usaha yang halal dibelanjakan untuk membina
masjid,pondok pengajian dan madrasah.Di dalam kitabnya Raudah Al Jinnah,semua
pemikiran dan sikap beliau tergambar di dalam kitab tersebut.Tuan Teh berlainan
dengan bapanya,beliau banyak menghasilkan karya-karya berbentuk prosa. Karya
beliau di dalam pelbagai bentuk seperti Huraian Kitab Ummu Al Barahim, Kitab
Usul Fiqh, Kitab Hadis-hadis pilihan, Kitab Sejarah Nabi. Pada akhir hayatnya
beliau banyak menulis dalam bidang tasawuff,antaranya kitab Raudatul Jinan.
Kitab-kitab karangan Tuan Teh bukan
hanya dipakai di negeri Pahang tetapi juga hingga ke Riau, cetakan kitab
Raudhah Al Jinnah kali pertama dibuat di Riau. Karya-karya beliau juga dijumpai
di Sumatera Barat di dalam simpanan Marhum Haji Umar di kawasan Padang Sumatera
Barat.Kealiman Tuan Teh juga diakui oleh banyak pihak sehingga beliau menerima
pelbagai kunjungan dari ulamak-ulamak yang terdapat di Nusantara ketika itu
seperti dari Sambas,Riau,Acheh,Terangganu dan Kelantan. I
0 comments